ضرورت پیاده سازی سیستم مدیریت انرژی در یک سازمان
ISO ۵۰۰۰۱:۲۰۱۱
بهینه سازی عملکرد انرژی در سازمانهای مختلف مستلزم به کارگیری روشها و الزامات مدون و اجرایی است تا بهبود مستمر عملکرد انرژی در بخشهای مختلفی همچون تجهیزات، پرسنل، تولید، تعمیر و نگهداری و … حاصل شود. سیستم مدیریت انرژی به عنوان ابزاری موثر در بهره وری محسوب می گردد که این امر بالاخص در بخش های تولید و خدمات نقش به سزایی خواهد داشت . لذا تعریف های مختلفی بر حسب طیف وسیع آن وجود خواهد داشت که در کل جنبه های اصلی مدیریت انرژی در آنها نمایان می باشد. دو تعریف عمومی برای مدیریت انرژی به شرح زیر می باشند:
– استفاده موثر از انرژی برای به حداکثر رساندن سود (حداقل سازی هزینه) و ارتقاء موقعیت رقابتی واحد تولیدی
-استراتژی تنظیم و بهینه سازی انرژی، با استفاده از سیستمها و روش های کاهش انرژی در تولید بر واحد محصول، توام با ثابت نگه داشتن و یا کاهش کل هزینه های تولید محصول، از این سیستم ها و یا به طور کلی مدیریت انرژی بهبود مصرف انرژی در یک سازمان بدون تاثیر بر کیفیت یا کمیت محصول می باشد.
اهداف مدیریت انرژی
انرژی و به ویژه انرژی ارزان از مهمترین عوامل توسعه و به ویژه توسعه صنعتی و رفاه است. بنابر این اعمال مدیریت انرژی در صورتی مفید خواهد بود که ضمن دستیابی به هدف های مربوطه با افزایش بهره وری به حمایت از توسعه، رفاه و امنیت ملی و حفظ محیط زیست منجر شود. برای مدیریت انرژی اهداف زیر می توان بر شمرد:
q دستیابی و حفظ بهینه مصرف انرژی در سراسر سازمان
q به حداقل رساندن هزینه ها و ضایعات انرژی بدون تاثیر بر کمیت و کیفیت تولید
q به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی
q تعیین پتانسیل ها و فرصت های صرفه جویی انرژی
q طرح ریزی انرژی بر مبنای نیازهای سازمان و الزامات قانونی
q تحلیل مصرف انواع حامل های انرژی
q بررسی اثر بهبود عملکرد انرژی بر میزان انتشار آلاینده های زیست محیطی
q مدیریت فعال و ممتد هزینه انرژی و تولید
q تعیین نحوه بکارگیری و استفاده از تکنولوژی های جدید
q استفاده بهینه و منطقی از منابع طبیعی
q کمک به گسترش عمر ذخائر انرژی
q توسعه اقتصادی
q انطباق با قوانین مرتبط با انرژی در سطح ملی و بین المللی
q دخیل نمودن مدیریت ارشد سازمان در حوزه انرژی
q ادغام سیستم مدیریت انرژی در سایر سیستم های استقرار یافته در سازمان
اهداف استانداردسازی مدیریت انرژی
بیشتر اهداف ارتقاء راندمان انرژی تا کنون از طریق تغییر نحوه مصرف انرژی یا نصب سیستم ها و فناوری های جدید به دست آمده اند. سیستم های تعیین شده در مدیریت انرژی به صورت مقطعی موثر بوده و روش های بهبود مداوم تعیین و یا اجرا نشده اند.
اولویت استانداردسازی مدیریت انرژی تعیین روشی برای یکپارچه سازی روش های ارتقاء راندمان انرژی در صنایع و یا سازمان های تجاری به صورت مداوم و همراه با بهبود مداوم می باشد. از طرفی بیشتر طرح ها و سیستم های پیاده شده مدیریت انرژی تا کنون بر اساس استاندارد های مدیریتی ایزو ۹۰۰۱ و ۱۴۰۰۱ طراحی می شوند. لذا لزوم یک خط مشی و روش اجرایی بین المللی که معیارهای فنی مرتبط با مدیریت انرژی را به طور خاص داشته باشد و در سطح بین المللی مورد توافق باشد، کاملا مشهود است.
امروزه استاندارد های بین المللی زبان مشترک دنیا بوده و به عنوان ابزارهای مناسب برای تسهیل روابط تجاری و دیگر فعالیت های اقتصادی و اجتماعی شناخته می شوند. لذا استاندارد مدیریت انرژی در قالبی وسیع تر می تواند به عنوان یک وجه مشترک جهانی در کاربرد انرژی و حفظ محیط زیست در آید. استاندارد مدیریت انرژی دارای ویژگیهای خاصی خواهد بود که آنرا از سایر استاندارد های مدیریتی متمایز خواهد نمود:
n استاندارد سیستم مدیریت انرژی ترکیبی از الزامات فنی و مدیریتی با موضوع خاص انرژی می باشد .
n استاندارد سیستم مدیریت انرژی منجر به کاهش هزینه تولید بدون تاثیر بر کیفیت و کمیت تولید خواهد شد.
n استاندارد سیستم مدیریت انرژی دارای منافع مالی می باشد.
n استاندارد سیستم مدیریت انرژی جنبه تبلیغاتی نخواهد داشت .
n پیاده شدن استاندارد سیستم مدیریت انرژی در یک سازمان علاوه بر داشتن منافع برای سازمان دارای منافع ملی و جهانی خواهد بود.
n الزامات استاندارد سیستم مدیریت انرژی ملموس و قابل اندازه گیری می باشند.
n استاندارد سیستم مدیریت انرژی بر زیست محیط تاثیر گذار خواهد بود.
بر اساس تجربیات حاصل شده در مدیریت انرژی در کشورهای توسعه یافته سازمانهای بین المللی در تکاپوی ایجاد الگویی یکسان و انعطاف پذیر برای مدیریت انرژی بودند که حاصل آن تدوین استانداردهای بینالمللی سیستم مدیریت انرژیEN ۱۶۰۰۱ و ISO ۵۰۰۰۱ می باشد.